Kur'an'a Göre Araştırmalar/Hüseyin Atay (İsmail Sen)


Öncelikle Hüseyin Atay, İslam’ın akılcı ekolü mutezile çizgisinde yer alır. İmanın önüne aklı koyar. Duru, akıcı ve aydınlatıcı bir üsluba sahiptir.

Örneğin kendi ifadesiyle ''günümüz Müslümanlarının anladığı gibi değişmez alınyazısı anlamında kadere iman esası olmadığı'' tespitinde bulunuyor.

Kur'anda defalarca sözü edilen kader, ''dünya ve kâinat nizamı anlamında kullanılıyor.'' dünya nizamıyla bireyin iradesi aynı şey değildir. İradi seçimlerimizde özgürüz. Kaldı ki bu seçim hürriyeti olmazsa cennet ve cehennem mefhumunun da bir anlamı kalmıyor.

Yine kendisinden hareketle:

''Allah insanın iradesini kısıtladığı oranda sorumluluğunu ortadan kaldırmış olur.'' Nitekim içgüdüleri ile hareket eden hayvanların Allah katında eylemlerinin sorumluluğunu üstlenmesine ilişkin bir şey söyleyemeyiz.

Kitapta akılcı bir üslupla kader, abdest, namaz, dinde zorlama yoktur meselesi, miraç olayı, ilim-iman gibi konular yorumlanıyor. (Kader, ilim, iman konusu 1. cildin en önemli konuları)

İlmin imandan önce geldiğini tane tane, duru bir şekilde anlatıyor Hüseyin Atay. İlk Müslümanların ilim ve akılla iman ettiklerini ifade ediyor. Aklın öncelenmediği günümüz Müslümanlığı ancak hurafe üretirken tek dinamizmi taklit yollu iman oluyor. Örneğin; miraç hadisesindeki meşhur namaz vakitleri kıssası;

Hikâyede Musa o denli yüceltilir ki Muhammed, ümmetinin kaç vakit namaza dayanıp dayanamayacağını bilemez. Musa Peygamber Hz. Muhammed'e akıl hocalığı yaparak ve onu zorlayarak defalarca Allah'ın huzuruna gönderir. En son Musa sayesinde 5 vakitte karar kılınır. Bu hadisenin saçmalığını aklıyla yorumlayan her insan, ister inançlı olsun isterse inançsız, rahatlıkla öykünün abukluğunu, çelişkisini görebilir:

Hz. Musa öyle yüksek bir konumdadır ki ne Hz. Muhammed ümmetinin kaç vakit namaza dayanabileceğini öngörebiliyor ne de Allah kulunun kaç vakit namaza dayanabileceğini biliyor. Belli başlı bazı cemaatlerde bu hikâyeleri dinleyip en ufak şekilde sorgulama emaresi göstermeyen insanlar var.

Ben dindar biri değilim, dini bir yaşam biçimine de sahip değilim. Sürekli dayak atarcasına göze sokulan din retoriğinden de kaynaklanıyor olabilir. Bu ülkenin %99'u Müslüman varsayımımız var malum, kendini agnostik, deist, ateist addedenler de bu varsayımın içerisinde yer alıyor. En azından ben o varsayımın içerisinde değilim, yanlışınız var deme cesareti gösteriyorlar ki takdir edilir.

Peki, bu varsayıma sahip sözde dindarları, siyaseti din zanneden zavallıları, iman satan şarlatanları ne yapacağız?

Dücane Cündioğlu yakın zamanda katıldığı bir programda şöyle bir şey söyledi;

''Din bu ülkede hep aşağılandı, hiç eleştirilmedi''

Bu sözü çok önemsiyorum. Eleştiriye ihtiyaç var, korkmadan sorgulamaya, anlatmaya, tartışmaya ihtiyacımız var, inançları hakir görmeden, aşağılamadan Hüseyin Atay gibi değerleri okumakta fayda var.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Olmak ve Sahip Olmak (İsmail Sen)

Resim
"Bir öğretmen öğrencileriyle her sabah iyilik, güzellik ve sevginin doğası üzerine konuşuyordu. Bir sabah, tam konuşmasına başlarken pencere pervazına bir kuş kondu. Bir süre şakıdı ve uçtu. Öğretmen öğrencilerine şöyle dedi; bu sabahki konuşma sona erdi."                                                                       Jiddu Krishnamurti Öğretmen, her sabah anlatmakta olduğu soyut iyilik, güzellik ve sevgiyi pencere pervazına konup şakıyan bir kuşla somutlaştırarak dışa dönük algıları sevgiye, güzelliğe ve iyiliğe kanalize eder. Olmak bilincinin temel eğitimi bu dersle başlamış olur. Tabiat, suni olan değerler karşısında en iyi öğretmendir. Verilecek eğitimde birey, dışa dönük algılarının aracılığıyla ya olmak fiilinin olgunluğuna erişip, yüksek benlik bilincine sahip olacak veyahut bilinç bulanı...
Devamı

8 Martın Rengi Pembe ya da Mor Değil "Kızıl"dır. (İlayda Urun)

Resim
8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Gününe Düzenin Dışından Bir Bakış Ne zor kadın olmak! Hele ki böyle bir ülkede. Kadının hor görüldüğü, ezilmeye çalışıldığı, pasifleştirildiği, kadına kadın olduğunun unutturulduğu bir ülkede... İşte böyle bir ülkede 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü bile yanlış lanse ediliyor insanlara. Kapitalizme, patronlara karsı mücadele etmiş, hakkını aramak uğruna bu mücadelede ölümle yüzleşmiş kadınlara ihanettir şimdi kadınlar gününün kapitalizme hizmet etmesi. 8 Mart 1857 de ABD’nin New York şehrinde 40.000 emekçi kadının çalışma saatlerinin azaltılması için başlattığı bir direniştir, mücadele günüdür. Polisin fabrikaya kapatıp yaktığı 129 kadının mücadelesinin sesidir 8 Mart. Yani kapitalizmin bize aşılamaya çalıştığı gibi bir alışveriş ve indirimler günü değil kadınların mücadeleleri uğruna ödediği bedelin simgesidir 8 Mart. Yani 8 Martın rengi pembe ya da mor değil "kızıl"dır. Kadınlara seçme ve seçilme hakkının ilk tanındığı ülkelerden ...
Devamı

Tanin no kao / Başkasının yüzü (İsmail Şen)

Resim
Bir Film, İki Kitap ve Filmi Okumak Bandırma Sinema Amatörleri Derneği’nin ‘’Film Okuma’’ etkinliğinde üçüncü filmimiz 1966 yapımı, Hiroshi Teshigahara tarafından Kobe Abe romanından uyarlanmış  ‘’Tanin No Kao/Başkasının Yüzü’’  filmi oldu. Film, bir iş kazası nedeniyle yüzünü kaybetmiş ‘’ Okuyama’’ isimli bir karakterin hikâyesini anlatıyor. Görünüşün mü kişiliği yoksa kişiliğin mi görünüşü etkilediğine ilişkin bir sorgulama yapıyor. Her ne kadar dernek olarak bu etkinlikleri ‘’Film Okuması’’ olarak niteliyor olsak da konunun uzmanı sayılmayız. Film üzerine bir grup insan amatör bir ruhla oturup tartışıyoruz. Etkinliklerde filmi seçen arkadaşımız bir otorite olarak konuşmuyor, böylelikle samimi bir diyalog imkânı buluyoruz. '’Film Okumak’’ kulağa biraz samimiyetsiz, gereksiz özgüvenli bir iş gibi geliyor. ‘’Film Sohbetleri’’ ya da ‘’ Film Analizi’’ dersek daha iyi olabilir sanki. '' Film analizi '' dediğimizde filmin teknik konularını içerisine...
Devamı